Bạn đã từng đứng giữa một khu vườn “đẹp như Pinterest” nhưng vẫn thấy trống rỗng? Không phải do thiếu ánh sáng hay bố cục, mà vì thiếu cảm giác sống. Khi vật liệu nhân tạo lấn át, sự kết nối với thiên nhiên bị gián đoạn. Đó là lý do vật liệu xanh – mộc mạc, bền vững và đầy cảm xúc – đang trở thành nền tảng không thể thiếu trong thiết kế cảnh quan hiện đại.
Vì Sao Vật Liệu Truyền Thống Đang “Lỗi Thời”?
Trong suốt nhiều năm, xu hướng thiết kế cảnh quan ở Việt Nam bị ảnh hưởng bởi các mẫu ngoại nhập: đá nhân tạo bóng loáng, gỗ nhựa vân giả, xi măng nhuộm màu, và các loại sơn phủ độc hại. Những vật liệu này tuy dễ thi công, nhanh hoàn thiện, nhưng lại đi ngược lại hoàn toàn với môi trường khí hậu nhiệt đới ẩm của nước ta.
Sau vài mùa mưa nắng, gỗ nhựa phồng rộp, đá bóng trơn trượt, lớp sơn chống thấm bong tróc từng mảng. Không gian vốn được kỳ vọng là nơi thư giãn trở thành nỗi thất vọng âm thầm – không vì vẻ ngoài, mà vì trải nghiệm sống thực tế. Đó chính là nỗi đau mà nhiều gia chủ đã từng đối mặt: đầu tư nhiều, kỳ vọng lớn, nhưng lại nhận về một khu vườn không “thở”, không “chạm”, và không còn sự kết nối với con người.
Trong bối cảnh ấy, sự trở lại của vật liệu xanh không chỉ là cuộc “phục hưng” của tự nhiên trong thiết kế, mà còn là một lời tuyên ngôn về lối sống có trách nhiệm và cảm xúc.
Khi Kiến Trúc Cần Bền Vững, Cảnh Quan Phải Biết Nói
Bền vững không còn là khẩu hiệu, mà là đòi hỏi thiết yếu của thời đại. Theo báo cáo từ tổ chức World Green Building Council, vật liệu chiếm tới 11% tổng lượng khí thải CO₂ toàn cầu mỗi năm – và cảnh quan ngoại thất, tưởng là “xanh” nhất, lại nhiều khi sử dụng vật liệu độc hại nhất.
Xu hướng vật liệu xanh đang thay đổi điều đó. Những công trình đạt chứng chỉ LEED hay EDGE không chỉ quan tâm đến việc sử dụng năng lượng mà còn đánh giá cao các yếu tố như khả năng tái chế, không phát thải độc hại, và khả năng phân hủy sinh học.
Trong thiết kế cảnh quan, điều này đồng nghĩa với việc chuyển sang sử dụng gỗ tự nhiên khai thác bền vững, đá địa phương không xử lý hóa học, sỏi suối, gạch không nung, tre, đất nện hay thậm chí là bê tông đúc lỗ thoát nước. Những vật liệu xanh này không chỉ mang lại cảm giác chân thật cho người sử dụng mà còn giúp không gian có khả năng “thở” – điều chỉnh vi khí hậu, giảm bức xạ mặt trời và tạo ra cảm giác dễ chịu suốt cả năm.
Làm Thế Nào Để Ứng Dụng Vật Liệu Xanh Hiệu Quả Trong Thiết Kế Cảnh Quan?
Không cần thay đổi toàn bộ cấu trúc, bạn có thể bắt đầu từ những chi tiết nhỏ. Thay vì dùng gạch men cho lối đi, hãy cân nhắc đá dặm tự nhiên hoặc lát sỏi theo đường uốn lượn. Sàn gỗ ngoài trời, thay vì gỗ nhựa tổng hợp, có thể là gỗ teak, lim hoặc căm xe đã được xử lý ngâm dầu tự nhiên.
Các bồn trồng cây có thể làm từ gạch không nung hoặc xi măng kết hợp tro bay – vừa nhẹ vừa bền. Nếu có hồ nước hoặc tiểu cảnh, nên chọn đá cuội, đá ong hoặc đá bazan thay vì bê tông phun màu công nghiệp. Còn với pergola hoặc hệ lam, tre luồng ép nhiệt hoặc gỗ tái sinh từ pallet là lựa chọn vừa đẹp vừa có câu chuyện.
Quan trọng nhất là sự đồng bộ: vật liệu xanh không nên chỉ là điểm nhấn, mà cần được nhìn nhận như một “chất liệu sống” – ăn nhập với toàn bộ triết lý thiết kế và lối sống của gia chủ. Khi đó, khu vườn không còn là bản sao đẹp mắt, mà trở thành không gian cá nhân hóa đích thực – tự nhiên, cảm xúc và đáng sống.
Thiết Kế Một Khu Vườn Vật Liệu Xanh – Sự Giao Thoa Của Công Năng Và Cảm Xúc
Hãy tưởng tượng một sân vườn biệt thự 100m² giữa lòng phố thị. Lối vào lát đá ong rải sỏi, hai bên là bụi chuối cảnh và dương xỉ bản địa. Ở giữa sân là pergola bằng tre ép, bên dưới là bàn trà đá thô mài thủ công, xung quanh là thảm cỏ lá gừng và cây bạch mã hoàng tử trồng trong bồn gạch không nung.
Ánh sáng đèn âm đất chiếu lên tán muồng hoàng yến tạo nên sự chuyển động mềm mại về đêm. Tiếng nước róc rách từ bức tường nước chảy qua lớp đá cuội phản chiếu ánh đèn vàng dịu nhẹ. Mỗi chi tiết đều mang câu chuyện của tự nhiên, của vùng đất, của một lối sống trầm tĩnh và có chiều sâu.
Đó không chỉ là một thiết kế cảnh quan – mà là một trải nghiệm sống, nơi vật liệu xanh trở thành ngôn ngữ của cảm xúc và trách nhiệm.
Xanh Là Đích Đến, Nhưng Cũng Là Điểm Khởi Đầu
Chúng ta không thể thiết kế một tương lai bền vững nếu tiếp tục xây dựng bằng vật liệu gây hại. Vật liệu xanh không còn là đặc quyền của các resort cao cấp hay công trình đạt chứng chỉ quốc tế, mà là lựa chọn hoàn toàn khả thi cho từng sân vườn nhỏ, từng biệt thự phố, từng mái hiên nhà bạn.
Việc lựa chọn vật liệu đúng không chỉ giúp tiết kiệm chi phí lâu dài, giảm rủi ro hỏng hóc, mà quan trọng hơn – nó đưa con người đến gần hơn với thiên nhiên và chính bản thân mình. Khi kiến trúc biết tôn trọng đất, cây và nước – không gian sống mới thực sự trở thành nơi nuôi dưỡng tinh thần.
Nếu như bạn yêu thích với những kinh nghiệm, kiến thức chia sẻ hay những dự án thiết kế trên, hãy liên hệ Kiến trúc cảnh quan ngay hôm nay để được tư vấn, giải đáp tận tình.
